Sosial iş illər boyu bir çox qadın pionerlərin davamlı dəyişikliklər etdiyi bir peşədir. Bu qadınların və qadınların tarixi ayının şərəfinə, biz sizə dünya tarixindəki 9 ən nüfuzlu qadın sosial işçiləri tanıtmaq istəyirik.
1) Annamaria Kampanini – Professor Kampanini Sosial İş Məktəblərinin Beynəlxalq Assosiasiyasının prezidenti, Avropa Sosial İş Tədqiqatı Şəbəkəsinin həm-təsisçisidir. O, İtalyanın Parma Universitetində Sosial iş üzrə bakalavr, Urbino Universitetində Sosiologiya üzrə magistratura, Trieste Universitetində Sosial işin nəzəriyyə və metodologiyası üzrə doktorantura təhsili almışdır. Professor Kampanini Milan Bicocca Universitetində sosial iş və sosiologiya üzrə tədris aparmaqla yanaşı, həmçinin İtaliyada və bütün dünyada Sosial iş təhsilinin təkmilləşdirilməsi, bu sahədə tədris prosesini həyata keçirən mütəxəssislərin, tədqiqatçıların təcrübələrini paylaşması üçün müvafiq platformaları istiqamətində əvəzsiz rola malikdir.
2) Fransis Feldman (Frances Feldman) (1913-2008) – Frances Feldman Kaliforniya Universitetinin professoru və sosial iş pioneri idi. O 1970-ci illərdə xərçəng xəstələrinin iş yerində ayrı seçkiliklə üzləşdiyini göstərən əsaslı tədqiqat aparmışdı. Onun araşdırması işə götürənlər və iş yoldaşlarının xərçəngdən xilas olmuş şəxslərə sərt hətta qeyri-qanuni tez-tez sərt tətbiq etdiyinə dair ilk sistematik sübutlar təmin etmişdir. Milli Sosial işçilər Federasiyasına görə, bəzi ştatlarda təhsilə görə ədalətli əmək qanunveriliciyinə dəyişikliklər edilib. 50 ildən çox Feldman işin və həyatın sosial və psixoloji mənalarını araşdırdı.
3) Qreys Koyle (Grace Coyle) (1892-1962) – Qreys Koyle sosial iş praktikasında qrup işini inkişaf etdirilməsində və populyarlaşdırılmasında olan roluna görə çox məşhurdur. Onun ən tanınmış məqalələri Təşkilatlanmış qruplarda sosial proses (1930), Qrup təcrübələri və demokratik dəyərlər (1947) və Sosial işçilərin peşəkar təhsilində sosial elmlər (1958) və s.dir.
4) Meri Riçmond (Mary Ellen Richmond) (1961-1938) – Sosial işin peşəkarlaşdırılması və standartlaşdırılması üçün çalışan ilk sosial işçilərdən biridir. O, sosial işi idarə etmək üçün ilk prinsip bəyənatını yaratmış və onun çox məşhur çıxışlarından biri 1897-ci ildə olan Milli Xeyriyyə və düzəlişi konfransında olmuşdur. Meri Riçmond burada sosial işçiləri yetişdirmək üçün məktəblərə səslənərək, onları sosial iş sahəsində standartlar yaratmağa çağırır. Onun “Sosial diaqnoz” adlı kitabı özündə hüquq, tibbi, psixologiya, psixiatriya və tarixi əks etdirən ilk sosial işlə bağlı kitab olmuşdur.
5) Edit Abot (Edith Abbott) (1876-1957) – Nebraska vətəndaşı olan Sosial iş sahəsində magistratura və iqtisadiyyat sahəsində doktorluq dərəcəsi olan, Çikaqo Univetsiteti və London İqtisadiyyat məktəbdində təhsil almış Edit Abbot akademik karyerasının çox hissəsini Çikaqo Universitetində Sosial Xidmət Administasiyası məktəbinin dekanı vəzifəsində çalışmışdır. İşlədiyi müddətdə 1935-ci il Sosial Təminat Aktının yazılmasına kömək etmiş, və Çikaqo Universitetinin aktual sosial problemlər və sosial rifah siyasətləri üzrə orijinal tədqiqat nəşrinə həsr olunmuş “Sosial Xidmət İcmalı” jurnalını yaratdı. O həmçinin Prezidenlərdən biri olan Franklin D.Rooseveltin müşaviri olmuş Harry Hopkinsin məsləhətçisi və daha sonra Amerika Sosial iş Məktəbləri Asossasiyasının və Milli Sosial iş Konfransının prezidenti olmuşdur.
6) Fransis Perkins (Frances Perkins) (1880 – 1965) – Frances Perkins D. Ruzveltin dövründə əmək naziri vəzifəsində çalışan Prezident Kabinetinin üzvü olan ilk qadın olmuşdur. Əmək islahatlarının ömürlük çempionu, Perkins minimum əmək haqqı haqqında qanunun qəbuluna əhəmiyyətli töhvə vermiş, həmçinin o Milli Əmək Münasibətləri Aktı, Ədalətli Əmək Standartları Aktı və Sosial Təhlükəsizlik Aktını hazırlayanlardan idi. Əmək Departamentinin Vaşinqtondakı qərargahı indi onun adınadır.
7) Alis Solomon (Alice Solomon) (1872 – 1948) – alman sosial islahatçısı və sosial işin akademik disiplin kimi inkişafının əsas pionerlərindən biri idi. 1920-ci ildə o Almaniyada Qadınların Sosial və Pedaqoji Fəaliyyəti üzrə Almaniya Akademiyasını yaratdı. Akademiyanın spikerləri arasında Albert Enşteyn, Karl Qustav Yunq və Helen Veber kimi məhşur simalar var idi. 1920-30-cu illərdə o, Almaniyada yoxsulların sosial və iqtisadi vəziyyəti ilə bağlı 13 monoqrafiya yayımlamışdı. 1933-cü ildə o Nazilər tərəfindən öz yəhudi kimliyinə görə təzyiqlərə məruz qaldı və Nyu Yorka köçməli oldu. Onun Almaniya vətəndaşlığı və bütün elmi dərəcələri əlindən alındı, ABŞ-da isə o, yenidən vətəndaşlıq aldı, 1944-cü ildən ömrünün sonunadək Sosial İş Məktəblərinin Beynəlxalq Assosiasiyasiyasının və Beynəlxalq Qadınlar Federasiyasının prezidenti vəzifəsində çalışdı.
8) Işıl Bulut – Professor Bulut Türkiyənin məhşur Hacettepe Universitetinin ilk sosial iş məzunlarından biridir. O, Türkiyədə sosial işin bir sıra sahələri üzrə ilk tədris proqramlarını yaratmış, müxtəlif yenilikci metodların istifadəsini təşviq etmişdir. Onun əsas təcrübə sahələri arasında klinik sosial iş, qruplarla sosial iş, psixodram, psixiatrik sosial iş, ailələrlə sosial iş, əlilliyi olan şəxslərlə sosial iş kimi müxtəlif sosial iş sahələri var. Işıl Bulut Başkent Universitetində 20 ildən çox Sosial işi tədris etməklə yanaşı, həmçinin, erkən nikahın qarşısının alınması onun ən önəm verdiyi sahələrdən biridir. Prof.Bulut yerli xüsusiyyətlərə uyğun ailə qiymətləndirilməsi ailəti yaratmışdır və həmin alət həm tədqiqatçılar, həm də sosial işçilər tərəfindən istifadə olunmaqdadır.
9) Ceyn Adams (Jane Addams) (1860-1935) – Bəlkə də düynada ən məşhur və ən çox anılan qadın sosial işçi olan Ceyn Addams dünyanın ilk yaşayış evlərindən birini – Çikaqoda məşhur Hull House-u qurmuş və 1931-ci ildə Nobel Sülh Mükafatını almışdır. O, özü də Hull Houseda kömək etməyi düşündüyü (hədəflədiyi) insanlar arasında yaşayırdı, Çikoqonun yoxsullarının problemləri ilə yaxından tanış oldu və müvafiq olaraq evin servisləri arasına kitabxana, gimnaziya, yetişkinlər və uşaqlar üçün dərs otaqları və s. var idi. Onun insanlarla işi Çikaqo Təhsil Şurasında və İdarəetmə Məktəbi Komitəsində növbəti vəzifəsini qazanmasına səbəb oldu. O, Çikaqo Vətəndaşlıq və Xeyriyyəçilik Məktəbini qurdu və Milli Xeyriyyə və İslahatlar Konfransının ilk qadın prezidenti oldu. Daha sonra Qadın Sülh Partiyasının və Haaqada Qadınların Beynəlxalq Sülh Konqresinin prezidenti oldu.
Bu qadınların hamısı akademik, siyasət, peşəkarlaşma və sülh sahəsində tarixi nailiyyətlərə doğru irəliləyərək sosial işçi kimi təcrübələri ilə öz arzu və istəklərini reallaşdırdılar. Bir çoxları məşhur karyeralarına sosial iş üzrə magistr dərəcəsi qazanmaqla başladılar. İllər sonra belə, onların əməyi qiymətləndirilir, qoyduqları miras dünyada on minlərlə sosial işçinin yoluna işıq saçmağa davam edir.
Mənbələr: https://msw.usc.edu/mswusc-blog/9-most-influential-women-in-the-history-of-social-work/
https://en.wikipedia.org/wiki/Alice_Salomon
Tərcümə və əlavə: Sosial İş Məktəbi
SOSİAL İŞ MƏKTƏBİ 